بهینه سازی ترکیبات مختلف محیط کشت جهت تولید گیاهچه از طریق کشت جنین و افزایش تولید کالوس در سرخدار معمولی (taxus baccata)

یکی از موانع مهم در زمینه تکثیر گیاهان سرخدار این است که خواب بذور گونه¬های تاکسوس پدیده¬ای¬ معمول بوده و باززایی طبیعی این گیاهان با مشکلات زیادی همراه است. تکنیک کشت جنین، شیوه¬ای مناسب جهت به دست آوردن گیاهچه¬های تاکسوس می¬باشد و به عنوان ابزاری کارا جهت غلبه بر خواب دانه¬ها، کوتاه کردن دوره اصلاحی، تولید گیاهان عاری از آلودگی و متعاقب آن استحصال داروی ضد سرطان تاکسول مطرح است. به¬منظور بهینه¬سازی ترکیب محیط کشت جنین¬ها، آزمایشی فاکتوریل با چهار فاکتور (نوع محیط کشت، غلظت ذغال فعال و آگار در محیط کشت و مدت زمان اعمال پیش تیمار سرما) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که کشت جنین¬های بدون آندوسپرم که به مدت دو روز قبل از کشت در معرض سرما (cº4+( قرار گرفته بودند در محیط کشت جامد ms غنی شده با پنج گرم بر لیتر ذغال فعال همراه با یک گرم بر لیتر عصاره مخمر و 0/1 گرم بر لیتر اسیدآسکوربیک، بالاترین نرخ جوانه¬زنی جنین¬ها (97/7%) را باعث شد. آنالیزهای مورفولوژیکی پس از سه ماه نشان داد که همین تیمار مناسب¬ترین محیط جهت رشد ریشه و اندامهای هوایی می¬باشد. در آزمایشات بعدی، ساقه¬های جوان سرخدار معمولی جهت مقایسه اثرات نوع محیط کشت، تنظیم¬کننده¬های رشد، کربوهیدراتها، نیتروژن آلی، غلظت ویتامین¬ها و نسبت آمونیوم به نیترات در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که محیط کشت b5 + 1% ساکارز + 1% فروکتوز + غلظت دو برابر ویتامینها و ترکیب هورمونی 1 میلی¬گرم در لیتر پیکلورام + 0/1 میلی¬گرم در لیتر کینتین، به اضافه یک میلی¬مولار از هریک از اسیدهای آمینه آرژنین، گلایسین و آسپارتیک اسید، رشد کالوس¬ها را نسبت به بقیه تیمارها به¬طرز معنی¬داری افزایش داد. تجمیع فاکتورهای ذکرشده در محیط کشت نهایی، میانگین وزن تر کالوس¬ را پس از یک ماه به 0/85 گرم رسانید. نتایج کشت ریزنمونه¬های (ساقه) برگرفته از گیاهچه¬های استریلی که از طریق کشت جنین به¬دست آمده بودند و کشت آنها در بهترین محیط کشت حاصل از انجام آزمایشات قبلی (b5 تغییر یافته)، سبب شد که ظرف مدت چهار روز در 100% نمونه¬ها کالوس القاء شود که به طرز معنی¬داری با ریز¬نمونه¬های برگرفته از گیاهان رشد یافته در طبیعت متفاوت بود